eduScrum is een methodiek die handen en voeten geeft aan het samenwerkend leren binnen complexe onderwijssituaties zoals binnen de modules Nieuwe Scheikunde. Hier wordt intensief samengewerkt om een goed resultaat te behalen. Deze modules zijn onderdeel van een experimentele leerlijn binnen het nieuwe scheikunde vak dat landelijk verplicht is gesteld door het Ministerie van Onderwijs met ingang van 1 september jl in leerjaar 4 vwo en 4 havo.
eduScrum richt zich daarbij op 4 zaken: slimmer leren (met hogere cijfers), goed leren samenwerken (het van en met elkaar leren), jezelf ontwikkelen als persoon, en jezelf en je team verbeteren met kleine stapjes. In deze blog zal ik me met name richten op de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen uit 6 vwo die 3 jaren gewerkt hebben met eduScrum.
Eén van de belangrijkste kenmerken van eduScrum is dat groepen, waarin de leerlingen moeten samenwerken, zijn samengesteld op basis van aanvullende kwaliteiten. Daarbij moet je denken aan: groepsleider zijn, planner, regelaar, kunnen uitleggen, stuctureren, sociaal zijn, behulpzaam zijn, nauwkeurig zijn enz. De groepen mogen niet bestaan uit vriendjes en vriendinnetjes en moeten gemengd van samenstelling zijn.
Binnen eduScrum bepaalt de docent wát er moet gebeuren, de leerlingengroep bepaalt hóe ze dat gaat doen. De scrumborden zijn voorbeelden van hoe transparant het werk- en leerproces van de leerlingen is. Alles staat er op: alle leeractiviteiten, de prioritering ervan, de planning, de reflectie, de doelen die de leerlingen willen bereiken en hoe ze dat gaan doen.
Elke twee weken wordt er een product opgeleverd en reflecteren de leerlingen op wat ze gedaan hebben, hoe ze dat gedaan hebben en wat er verbeterd zou kunnen worden. Een van die verbeterpunten wordt meegenomen in de volgende twee weken (sprint noemen we dat). Regelmatig wordt er ook gereflecteerd op hoeveel vertrouwen je nog hebt in je groepsleden, welke kwaliteiten je ingezet hebt, wat je geleerd hebt van de kwaliteiten van je mede groepsleden, welke kwaliteiten je bij jezelf ontdekt hebt en hoe je die verder wilt ontwikkelen en inzetten in de rest van de samenwerkingsperiode.
Deze reflecties van tijd tot tijd hebben een merkbaar effect op de persoonlijke groei van de leerlingen. Om de persoonlijk groei nog meer te stimuleren hebben Ellen Reehorst en ik deze groep een aparte trainigscursus gegeven in 5 delen. Eerst zijn we begonnen hen te leren hoe je op goede en concrete wijze complimenten kunt geven. Het benoemen van goede momenten, daden en ontwikkelingen zijn een essentieel onderdeel van het met en van elkaar leren.
Als tweede hebben we een training gegeven rond het begrip Kaizen: Dit houdt in dat je jezelf het beste in kleine stapjes kunt verbeteren; niet te grote doelen stellen, maar kleine verbeterpunten heel concrete formuleren, uitvoeren en er uitvoerig op reflecteren volgens een bepaalde methodiek. Een voorbeeld daarvan is de vlaggenlijn, waarmee je heel snel een situatie in de groep bespreekbaar kunt maken, verbeterpunten kunt benoemen en kunt gaan uitvoeren.
De derde training ging over oplossingsgericht werken en handelen. Te vaak wordt bij problemen uitvoerig gesproken over de oorzaken en blijft men wroeten in alles wat niet goed gegaan is. Veel beter en handiger is het benoemen wat het probleem is en met elkaar bespreken hoe je elkaar kunt helpen om een probleem op te lossen door vragen te stellen als: wat heb jij nodig om dit gedrag te veranderen, wat heb je van de groep nodig, wat heb je van de docent nodig.
De vierde training had het onderwerp ambities op de langere termijn en concrete doelen op korte termijn formuleren. Voorbeelden ambities op de langere termijn zijn: ‘ik wil een goede wetenschapper worden’, ‘ik wil een persoonlijke bijdrage leveren aan een duurzamere wereld’. Doelen op kortere termijn zijn bijvoorbeeld: ‘bij het maken van mijn huiswerk ga ik geconcentreerder aan het werk door mijn telefoon twee uur niet aan te raken’, en ‘ik ga mijn huiswerk scrummen zodat ik altijd een goed overzicht heb over wat ik moet doen’. Om deze doelen op korte termijn te realiseren hebben wij een aantal instrumenten aangereikt waardoor ze helder zijn en visueel gemaakt kunnen worden. Bovendien wordt daarbij geformuleerd hoe de groepsleden elkaar kunnen helpen bij het bereiken van deze doelen.
Als laatste training hebben we het gehad hoe je op een goede en concrete manier feedback kunt geven en kunt ontvangen.
Van elke training hebben de leerlingen instrumenten gekregen die ze kunnen gebruiken nu en in de toekomst.
Welke effecten deze training op hun persoonlijke groei hebben gehad en welke bijdrage eduScrum verder nog daaraan bijgedragen heft, hebben de leerlingen in de vorm van een korte presentatie per groep van maximaal l0 minuten verwoord in het bijzijn van hun ouders. De centrale vraag daarbij was: wat heeft eS bijgedragen aan jou persoonlijke groei, of anders geformuleerd: wat heeft eS je in persoonlijk opzicht gebracht. In een volgende blog zal ik een aantal van deze presentaties kort verwoorden.
Overigens zijn deze vragen ook datgene wat leerlingen moeten beantwoorden als zij gecertificeerd willen worden als eduScrumleerling. Voor deze certificering moeten zij uiterlijk 1 juni 2014 hun portfolio bij mij inleveren. Mochten zij voldoen aan de criteria zal het certificaat bij de diploma uitreiking door mij overhandigd worden.
Jan van Rossum, 19 mei 2014.
